Sayfalar

Çarşamba, Haziran 29, 2005

Zeka Hakkında Kıssalı Yazılar - 1

Zeka Hakkında Kinayeli bir Nasreddin Hoca fıkrası:

"Zekanın yolu birdir." Demiş Han, Nasreddin Hoca'ya
Nasreddin Hoca bu söz üzerine "işte zeki insan denilen kimselerin düştükleri en büyük hata bu; Kendi zekalarını çok beğendikleri için meseleyi kendileri gibi görenlere zeki derler."
Bir olayın hesaba katılacak en az iki cephesi vardır. Meseleye hangi taraftan yanaşırsanız o tarafından görürsünüz.

Bu sözler Hanı düşündürmüş ve Kendi bilgin ve filozoflarına aktarmış. Ama onlar bu sözlerin saçmalıktan başka bir şey olmadığını öne sürmüşler. Hatta bilime aykırıdır demişler.

Ertesi gün Hoca Nasreddin Hanın ve bilim adamlarını yanına eşeği üzerinde gelmiş, fakat Hocanın sırtı eşeğin başının bulunduğu tarafa dönük imiş ve Hocanın yüzünün dönük olduğu tarafta ise eşeğin kuyruğu bulunmakta imiş.
Hana seslenmiş "Sorun bakalım zeki bilginlerinize burada neyi görüyorlar."
Bilginler cevaplamış "Bir adam eşeğe ters binmiş"
Sinirlenmeyin ! Han'ım ama Hepsi de Eşeğin bakış açısıyla bakıp Adam Eşeğe ters binmiş dedi. Oysa belki ben doğru oturuyorum da eşek altımda ters duruyor.

Zeka unsurlar arasında paralellik veya zıtlıkları görür. Hangisinin doğru hangisinin yanlış olduğuysa bakış açısıyla değişir. Bakış açımızsa temel aldığımız gerçeklerle değişir. Peki ya Temel aldığımız gerçeklerin doğruluğu ?

Şu kadarını buradan söyleyebilirim ki Matematik  ki bütün bilimlerin temelidir desek hata yapmış olmayız - için başlatılan Russel paradoksuyla [1] ortaya çıkan bunalım üzerine Matematiğin temellerini ispatlamaya ispatlamağa uğraşan Hilbert'in hayallerini Gödel'in yıkmasıyla ortada kalmıştır.  yani Matematikte daima gösterilemeyen gerçekler olacaktı.

Detaylı bilgi için godel.pdf Sonuç olarak zeka için gerekli olan temel gerçekler yapay zeka içinde gerekecektir. Kim bilir beklide Isaac Asimov tarafından yazılmış olan "Ben Robot" daki kanunlar [2] gibi kanunlar hazırlamak gerecektir.

[1] Russell paradoksu şundan ibarettir:
Kendi Adını İçermeyen Katalogların Kataloğu, kendi adını içermeli midir? Bu katalog, kendi adını içerirse, kendi adını içeren kataloglar grubuna girer; oysa bu, Kendi Adını İçermeyen Katalogların Kataloğudur; demek ki bu katalog kendi adını içeremez. Fakat bu katalog kendi adını içermezse, kendi adını içermeyen kataloglar grubuna ait olur ki o zaman da kendi adını içermesi gerekir. Bu, açıkca bir paradokstur;
çünkü mantık Kendi Adını İçermeyen Katalogların Kataloğu'nun hem kendi adını içermesini, hem de içermemesini emretmektedir. İki doğru olamayacağına göre burada paradoks vardır.
[2] Robot Kanunları:
  1. Bir robot bir insana zarar veremez, veya pasif kalmak suretiyle zarar görmesine izin veremez.
  2. Bir robot kendisine insanlar tarafından verilen emirlere 1. Kural ile çelişmediği sürece itaat etmek zorundadır.
  3. Bir robot 1. ve 2. Kurallar ile çelişmediği sürece kendi varlığını korumak zorundadır
http://www.yapay-zeka.org/~eski/modules.php?name=News&file=article&sid=74

1 yorum:

Sadettin POLAT dedi ki...

robt kanunlarıyla ilgili ek bir bilgide ben vereyim. gerçi "ben robot" filmini/kitabını izleyenler/okuyanlar bilirler ama biz bilmeyenler/okumayanlar için yazalım.

3 yasayı tekrar hatırlayalım.

1-Bir robot bir insana zarar veremez, veya pasif kalmak suretiyle zarar görmesine izin veremez.

2-Bir robot kendisine insanlar tarafından verilen emirlere 1. Kural ile çelişmediği sürece itaat etmek zorundadır.

3-Bir robot 1. ve 2. Kurallar ile çelişmediği sürece kendi varlığını korumak zorundadır.

bu 3 kural güvenlik için yetersiz kalmıştır. bu 3 kural çerçevesinde robotlar (v.i.k.i.) insanları denetim altında tutmaya karar vermişler ve bu yüzden dünyayı ele geçirmek istemişlerdir. çünkü görevi insanları korumak olan robotlar, insana insanın zarar verdiğini tespit edip bunu engellemek istemişlerdir... haksızda sayılmazlar :)